تخار
تخار ولايت پخوانیو آریایانو دا سیمه د تخارستان په نوم یادوله، وروسته يې د تالقان تر نوم خپل شهرت وساته او د قطغن، بدخشان د ولايتونو له ډلې څخه وشمیرل شو. په وروستیو کې د یو ځانگړي ولايت په توگه وپیژندل شو. مارکوپلو په دیارلسمه میلادي، پیړی کي دې ولايت د سمسورو باغونو، میوو، پسونو، انگورو او د مالگې د معدن یادونه کوي، چی اوس هم په تالقانو کي شیشه یی نیمه شفافه مالگه ډیره ده.
تاريخ[سمول]
په ۱۳۴۳ هجری شمسی کال کي د فرانسویانو تر کیندنو وروسته د آمو سیند ته په نژدې برخو کې د آی خانم مشهور ښار څرگند شو، چې د مقدوني شاهانو د مرکز څرگندويې يې کوله. دا ښار له سکندر نه وروسته جوړ شوی و. په دې ښار کې ډیرې وړې او لويې د گریک او بودیک په دود جوړې مجسمې په لاس راغلي، چي ۲۰۰ کاله وروسته تر میلاده زمانې پوري اړه لري، نو په همدي اساسدا پخوانی او لرغونې سیمه راپیژني. د دې ولايت غرونه واوره لري او د نژدي سیمو اراضي يې د آمو د سیند له آمله باراني او نمجنه ده. د اوړی په موسم کي له ۲۵ څخه تر ۳۰ درجو تودوالی لري او د ژمي په موسم کې – ۱۵ او -۱۰ درجو سانتي گرید ته راښکته کیږي. کلنی اورښت يې ۱۸۰۰ او ۱۰۰ ملی متره په تالقان کې د ۳۰۰ او ۴۰۰ ملي مترو تر منځ بدلون مومي. د خشکک، خواجه محمد، کلفگان، غنیرکوه، تاخچه خانه او د چال غرونه يې مشهور دي. همدا راز د آمو، کوکچه، تالقان سیند، فرخار سیند او د چان رود يې مشهور سیندونه دي. دي ولايت لرغون اریایي فرهنگ ساتلی دی. بزکشي، سپورت، نیزه بازي او د آس سپرلی یي مشهورې لوبې او تفریحی فعالیتونه دي. زنانه يې په کورونو کې قالینې او قاغمي اوبي. د هلکانو او جنکیو ډیرې لیسې لري او یو پوهنتون هم د هلکانو او جنکیو د تحصیل لپاره زمینه برابره کړې ده او یوه ورځپاڼه هم لري. د دې ولايت خلک له مالگی، قالینې،چارمغز، پستې، بادام، خټکي، غنم، جوار او وربشو د صادراتو په توگه استعمالوي. ددې ولايت خلک ۳۰۹۰۰۰ اکړه ابي او ۴۹۰۰۰۰ اکړه للمي ځمکې لري او ۲۴۸۵۰۰ جریبه ځمکه يې د چارمغز، وله، چنار، پنجه چنار او د تیري پاڼې لرونکیو ځنگلونو نیولې ده.
سيمې[سمول]
ددې ولايت اداري تشکیل لاندې اداری واحدونه لري: تالقان ښار د ولايت مرکز، بنگی علاقه داري، اشکمش ولسوالی، چال علا قه داری،کلفگان علاقه داري، ورسج علاقه داري، فرخار ولسوالي، رستاق ولسوالي، چاه اب ولسوالي، ینگی قلعه ولسوالي، درقد علقه داری.